ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రజాస్వామ్య పరిస్థితి దిగజారుతున్నదని “ది ఎకనమిస్ట్” కు చెందిన ఎకనమిస్ట్ ఇంటెలిజెన్స్ యూనిట్ (EIU) తాజాగా విడుదల చేసిన “డెమోక్రసీ ఇండెక్స్ 2024” స్పష్టం చేసింది. 167 దేశాల్లో ప్రజాస్వామ్య పరిస్థితులను మూల్యాంకనం చేసి ఈ నివేదికను రూపొందించారు. నార్వే 9.81 స్కోరుతో ప్రపంచంలోనే ఉత్తమ ప్రజాస్వామ్య దేశంగా నిలిచింది. న్యూజీలాండ్, స్వీడన్ తర్వాతి స్థానాల్లో ఉన్నాయి. అయితే, అఫ్ఘనిస్తాన్ కేవలం 0.25 స్కోరుతో అట్టడుగు స్థానంలో నిలిచింది. తాలిబాన్ పాలన వల్ల అక్కడ ప్రజాస్వామ్యం దెబ్బతిందని నివేదిక తెలియజేస్తోంది. పాకిస్తాన్ 124వ ర్యాంకు, బంగ్లాదేశ్ 100వ ర్యాంకు పొందాయి. మయన్మార్ (166), ఉత్తర కొరియా (165), చైనా (145), వియత్నాం (133) వంటి ఆసియా దేశాలు కూడా అధ్వాన్న ప్రజాస్వామ్య దేశాలుగా గుర్తించబడ్డాయి.
భారతదేశం 41వ స్థానంలో నిలిచింది. ప్రపంచస్థాయిలో ప్రజాస్వామ్య విలువలు పెంచుకునే దేశాలను సంపూర్ణ ప్రజాస్వామ్య దేశాలుగా పరిగణిస్తారు. అయితే, భారత్ లోపభూయిష్ట ప్రజాస్వామ్య దేశాల జాబితాలో ఉంది. అమెరికా 28వ ర్యాంక్, ఫ్రాన్స్ 32వ ర్యాంక్ సాధించాయి. ఎన్నికలు స్వేచ్ఛగా జరుగుతున్నా, మీడియా స్వేచ్ఛ కొరత, రాజకీయ ప్రత్యర్థులపై ఒత్తిడి వంటి అంశాలు ప్రజాస్వామ్యాన్ని బలహీనపరుస్తున్నాయి.
యుద్ధ ప్రభావం ప్రజాస్వామ్యాన్ని మరింత దెబ్బతీసింది. రష్యా-ఉక్రెయిన్ యుద్ధం కారణంగా రష్యా 150వ స్థానంలో, ఉక్రెయిన్ 92వ స్థానంలో నిలిచాయి. ఇరాక్ సహా అనేక అరబ్ దేశాలు నిరంకుశ పాలనకు గురయ్యాయి. ఈ ర్యాంకింగ్ ప్రక్రియలో ఎన్నికల ప్రక్రియ, ప్రభుత్వ పనితీరు, రాజకీయ భాగస్వామ్యం, రాజకీయ సంస్కృతి, పౌర హక్కుల వంటి అంశాలను పరిశీలిస్తారు. దేశాలను సంపూర్ణ ప్రజాస్వామ్య (8+ స్కోరు), లోపభూయిష్ట ప్రజాస్వామ్యం (6-8), హైబ్రిడ్ పాలన (4-6), నియంతృత్వ పాలన (4 కంటే తక్కువ)గా వర్గీకరిస్తారు.
గత 20 ఏళ్లలో ప్రపంచ ప్రజాస్వామ్య సగటు స్కోరు 5.55 నుంచి 5.17కి పడిపోయింది. ప్రపంచ జనాభాలో కేవలం 6.6% మాత్రమే సంపూర్ణ ప్రజాస్వామ్య దేశాల్లో ఉన్నారని నివేదిక చెబుతోంది. ఈ గణాంకాలు ప్రపంచంలో ప్రజాస్వామ్య పతనాన్ని స్పష్టంగా తెలియజేస్తున్నాయి.
