ఒకే దేశం, ఒకే ఎన్నిక” ఆలోచనను భారతదేశంలో అమలు చేయడానికి దశలవారీ మార్పులు అవసరం. మధ్యంతర ఎన్నికల నిర్వహణ కోసం ప్రత్యేక ప్రణాళికలు, సాంకేతిక పరిజ్ఞానం వినియోగం, ప్రజల్లో అవగాహన పెంపు వంటి చర్యలు తీసుకోవాలి. ఈ మార్గంలో భారత ఎన్నికల కమిషన్ కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది.
1. భారతదేశానికి అనుగుణంగా అనుసరణ అవసరం
“ఒకే దేశం, ఒకే ఎన్నిక” అనే ఆలోచన అమలు చేయడం కొంత కఠినమైన ప్రక్రియ. భారతదేశం యొక్క విభిన్నత, ఫెడరల్ వ్యవస్థ, ప్రజాస్వామ్య విధానాలను దృష్టిలో ఉంచుకొని కొన్ని కీలక మార్పులు అవసరం. మొదట, ఎన్నికలను దశలవారీగా అమలు చేయడం మంచిదైన పరిష్కారం. కొన్ని రాష్ట్రాలలో సాధారణ ఎన్నికలతో రాష్ట్ర ఎన్నికలను అనుసంధానం చేసి, తరువాత ఆ విధానాన్ని దేశవ్యాప్తంగా విస్తరించవచ్చు. ఇది ఎన్నికల నిర్వహణలో సౌలభ్యాన్ని తీసుకువస్తుంది.
2. మధ్యంతర ఎన్నికల కోసం ప్రత్యేక పరిష్కారాలు
మధ్యలో ప్రభుత్వాలు కూలిపోయినప్పుడు ఎన్నికల నిర్వహణపై తగిన ప్రణాళిక ఉండాలి. తాత్కాలిక పాలన లేదా చిన్నకాల అసెంబ్లీ పదవీకాలం వంటి విధానాలు ద్వారా ఆ సమస్యను పరిష్కరించవచ్చు. అలాగే, గట్టి నమ్మకం లేకపోతే ప్రభుత్వ కూలిపోవడం మానుకోలేని పరిస్థితులను నివారించేందుకు జర్మనీ తరహా “కన్స్ట్రక్టివ్ నో కాన్ఫిడెన్స్” విధానాన్ని ప్రవేశపెట్టవచ్చు. దీని ద్వారా ప్రభుత్వం కూలిపోవాలంటే ప్రత్యామ్నాయ ప్రభుత్వాన్ని ముందుకు తీసుకురావాల్సి ఉంటుంది.
3. ప్రజల అవగాహన
ఒకే సమయంలో ప్రజలు రెండు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ స్థాయిల్లో ఓటు వేయాల్సి రావడం వల్ల కొంత గందరగోళం కలగవచ్చు. అందుకని ప్రజల్లో అవగాహన పెంచే ప్రయత్నాలు, ఎన్నికల ప్రక్రియను సులభతరం చేసే విద్యా కార్యక్రమాలు నిర్వహించాలి. అలాగే, రాజకీయ పక్షాలు రాష్ట్ర, జాతీయ అంశాలను వేర్వేరుగా ప్రజలకు వివరించేందుకు తమ ప్రచార పద్ధతులను సర్దుబాటు చేసుకోవాలి.
4. నూతన సాంకేతికతను వినియోగించుకోవడం
ఈ విధానంలో సాంకేతికతను వినియోగించడం చాలా అవసరం. ఇ-వోటింగ్, బ్లాక్‌చైన్ ఆధారిత ఓటింగ్ వంటి ఆధునిక పద్ధతులను ప్రయోగాత్మకంగా ప్రారంభించి, దీనిని దేశవ్యాప్తంగా విస్తరించవచ్చు. ఇది ఎన్నికల నిర్వహణలో నాణ్యతను మెరుగుపరచడమే కాకుండా, ఖర్చులను కూడా తగ్గిస్తుంది.
5. ప్రారంభ దశలో ప్రయోగం, తరువాత పూర్తిగా అమలు
ఈ విధానాన్ని ఒకేసారి అమలు చేయడం కంటే, దశలవారీగా ప్రయోగాత్మకంగా కొన్ని రాష్ట్రాల్లో ప్రారంభించి విజయవంతమైతే దేశవ్యాప్తంగా విస్తరించడమే ఉత్తమం. ఇది దేశవ్యాప్తంగా నైతిక, ఆచరణ సాధ్యమైన మార్పులను తీసుకురాగలదు. భారత ఎన్నికల కమిషన్ కీలక పాత్ర పోషించి, ఈ ప్రణాళికను సజావుగా అమలు చేసేందుకు సహాయపడాలి. ఈ మార్పులతోనే “ఒకే దేశం, ఒకే ఎన్నిక” ఆలోచన కార్యసాధ్యం అవుతుంది.
