ఢిల్లీని కమ్మేసిన కాలుష్యం: కృత్రిమ వర్షమే పరిష్కారమా?

దేశ రాజధాని ఢిల్లీ వాయు కాలుష్యంతో నిండిపోతోంది. గాలి నాణ్యత ప్రమాదకర స్థాయికి చేరుకుంది. గాలి నాణ్యత సూచిక (AQI) పలు ప్రాంతాల్లో 500కి చేరుకోవడంతో నగర ప్రజలు శ్వాస తీసుకోవాలంటేనే నరకయాతన అనుభవిస్తున్నారు. కాలుష్యాన్ని కట్టడి చేయడానికి ప్రభుత్వం తీసుకుంటున్న చర్యలు అంతగా ఫలితం ఇవ్వకపోవడంతో కొత్త మార్గాలను అన్వేషిస్తోంది. తాజాగా గాలి కాలుష్యాన్ని తగ్గించడానికి ఆర్టిఫిషియల్ రైన్ (కృత్రిమ వర్షం) అనే సాంకేతికతను అమలు చేయాలని ఢిల్లీ ప్రభుత్వం భావిస్తోంది.

కృత్రిమ వర్షం అంటే ఏమిటి?
కృత్రిమ వర్షం, లేదా క్లౌడ్ సీడింగ్, వాతావరణంలో మార్పులు తీసుకురావడానికి ఉపయోగించే ఒక సాంకేతిక ప్రక్రియ. దీని ద్వారా మేఘాలపై సిల్వర్ అయోడైడ్, పొటాషియం అయోడైడ్ వంటి రసాయనాలను చల్లి మేఘాల్లో నీటి బిందువుల్ని పెంచుతారు. మేఘాల నుంచి పెద్ద నీటి బిందువులు ఏర్పడినప్పుడు అవి వర్షంగా కురుస్తాయి. ఈ ప్రక్రియను అమలు చేయడానికి విమానాలను లేదా హెలికాప్టర్లను ఉపయోగిస్తారు. వర్షం కారణంగా గాలిలోని ధూళి కణాలు కిందకు పడిపోవడంతో వాయు కాలుష్యం తగ్గవచ్చు.

ఢిల్లీలో క్లౌడ్ సీడింగ్ అవసరమా?
ఢిల్లీలో గాలి కాలుష్యం ప్రతి శీతాకాలంలో మరింత విషపూరితమవుతోంది. ఏక్యూఐ 500 మార్క్‌ను దాటడంతో ప్రజలు కళ్ల మంటలు, గొంతు నొప్పి, శ్వాసకోస సమస్యలతో ఇబ్బందులు పడుతున్నారు. విమానాలు ఆలస్యంగా నడవడం, రైళ్లు రద్దవడం వంటి పరిస్థితులు నెలకొన్నాయి. ఈ విపత్కర పరిస్థితుల్లో కృత్రిమ వర్షం వాయు కాలుష్యాన్ని నియంత్రించగలదని ప్రభుత్వం నమ్ముతోంది.

సాంకేతికతపై నిపుణుల అభిప్రాయాలు
కృత్రిమ వర్షం కాలుష్యాన్ని తగ్గించడంలో కొంత మేర ఉపశమనం కలిగించగలదని నిపుణులు అంగీకరిస్తున్నారు. అయితే, దీని విజయావకాశాలు వాతావరణ పరిస్థితులపై ఆధారపడి ఉంటాయి. తగిన మేఘాల ఉనికితో పాటు తేమ కూడా ఎక్కువగా అవసరం. కాలుష్యానికి మేఘాల సీడింగ్ వల్ల తక్షణ ఉపశమనం దక్కినా, దీర్ఘకాలిక పరిష్కారమా అనే దానిపై నిపుణులు సందేహం వ్యక్తం చేస్తున్నారు.

కాలుష్యాన్ని ఎదుర్కోవడంలో కేంద్రం తగిన సహకారం అందించాలని ఢిల్లీ పర్యావరణ మంత్రి గోపాల్ రాయ్ ప్రధానమంత్రిని అభ్యర్థించారు. కాలుష్యం మానవ ఆరోగ్యానికి అత్యవసర విపత్తుగా మారిందని, కృత్రిమ వర్షం కోసం తక్షణ చర్యలు చేపట్టాలని ఆయన డిమాండ్ చేశారు.

కృత్రిమ వర్షం తాత్కాలిక ఉపశమనం అందించగలదనిగానీ, కాలుష్యానికి దీర్ఘకాలిక పరిష్కారం కావడం సాధ్యం కాదని నిపుణులు అభిప్రాయపడుతున్నారు. కాలుష్య నియంత్రణకు అధునాతన విధానాలు, పర్యావరణ అనుకూల చర్యలు అవసరమని సూచిస్తున్నారు. కృత్రిమ వర్షం గాలి కాలుష్యాన్ని తగ్గించడానికి ఒక ప్రయత్నం మాత్రమే. దీర్ఘకాలిక పరిష్కారాల కోసం ప్రజల భాగస్వామ్యం, పారిశ్రామిక నియంత్రణ, వాహనాల వినియోగంలో మార్పులు వంటి సమగ్ర చర్యలు చేపట్టాల్సిన అవసరం ఉంది.