కేంద్ర బడ్జెట్ 2022-23 హైలైట్స్ ఇవే…

February 1, 2022

పార్లమెంట్‌ బడ్జెట్‌ సమావేశాలు జనవరి 31న ప్రారంభమయిన సంగతి తెలిసిందే. ప్రస్తుతం ఒమిక్రాన్ వ్యాప్తితో ఏర్పడ్డ కరోనా పరిస్థితులు, ఆర్ధిక పరిస్థితులు, త్వరలో ఐదు రాష్ట్రాల అసెంబ్లీ ఎన్నికల దృష్ట్యా దేశ ప్రజలంతా ఆసక్తిగా ఎదురుచూస్తున్నా కేంద్ర బడ్జెట్ 2022-23ను నేడు కేంద్ర ఆర్ధిక శాఖ మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ లోక్ సభలో ప్రవేశపెట్టారు. ముందుగా సంప్రదాయాన్ని అనుసరించి నిర్మలా సీతారామన్, కేంద్ర ఆర్థికశాఖ సహాయ మంత్రులు డాక్టర్ భగవత్ కిషన్‌రావ్ కరద్, పంకజ్ చౌదరి మరియు ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ సీనియర్ అధికారులు రాష్ట్రపతి రామ్‌నాథ్‌ కోవింద్‌తో ‌ సమావేశమయ్యారు.

తర్వాత పార్లమెంటులో ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ అధ్యక్షతన కేంద్ర కేబినెట్ సమావేశమై బడ్జెట్ కు ఆమోదముద్ర వేశారు. అనంతరం లోక్‌సభలో ఉదయం 11 గంటలకు ఆర్థికశాఖ మంత్రిగా నిర్మలాసీతారామన్ నాలుగోసారి కేంద్ర బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెట్టారు. కరోనా వ్యాప్తి నేపథ్యంలో కేంద్ర బడ్జెట్ ఈసారి కూడా డిజిటల్‌గా మారింది. సాంప్రదాయ బహీఖాతా రూపంలో కాకుండా ఈసారి కూడా స్వదేశీ టాబ్లెట్ ద్వారా నిర్మలా సీతారామన్ బడ్జెట్ ను పార్లమెంటుకు తీసుకొచ్చారు.

కేంద్ర బడ్జెట్ 2022-23 ముఖ్యాంశాలు :

రాష్ట్రాలకు ఆర్ధికసాయం చేసేందుకు రూ.లక్ష కోట్లతో ప్రత్యేక నిధి ఏర్పాటు. ఆర్థిక వ్యవస్థలో మొత్తం పెట్టుబడులను ఉత్ప్రేరకపరచడమే ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నట్టు తెలిపారు. ఈ 50-సంవత్సరాల వడ్డీ రహిత రుణాలు రాష్ట్రాలకు అనుమతించబడిన సాధారణ రుణాల కంటే ఎక్కువగా ఉండనున్నాయి. ఇది పీఎం గతి శక్తికి సంబంధించి మరియు రాష్ట్రాల ఇతర ఉత్పాదక మూలధన పెట్టుబడులకు ఉపయోగించబడుతుందని పేర్కొన్నారు.
ఈ ఏడాదే డిజిటల్ కరెన్సీ అందుబాటులోకి తీసురానున్నాం. బ్లాక్‌చెయిన్ మరియు ఇతర సాంకేతికతలను ఉపయోగించి డిజిటల్ రూపాయి జారీ చేయబడుతుంది. ఆర్బీఐ ద్వారా 2022-23 నుండి డిజిటల్ కరెన్సీ జారీ చేయబడుతుంది. ఇది ఆర్థిక వ్యవస్థకు పెద్ద ఊపునిస్తుందని భావిస్తున్నామని కేంద్ర ఆర్ధిక శాఖ మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ పేర్కొన్నారు.
ప్రస్తుత సంవత్సరంలో భారతదేశ ఆర్థిక వృద్ధి 9.2%గా అంచనా వేస్తున్నాం. ఇది ఇతర అన్ని పెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థల కన్నా అత్యధికంగా ఉండబోతుంది.
అధిక సంఖ్యలో కరోనా వ్యాక్సిన్ల పంపిణీ వలన, నేడు భారతదేశం సవాళ్లను తట్టుకునే బలమైన స్థితిలో నిలిచింది.
ఈ బడ్జెట్ ఆర్ధిక వృద్ధికి మరింత ప్రోత్సాహాన్ని అందిస్తుంది.
ఈ బడ్జెట్ రాబోయే 25 సంవత్సరాల అమృత కాల (భారతదేశం 75 నుండి 100 వరకు) ఆర్థిక వ్యవస్థకు పునాదిగా ఉండనుంది.
2022-23లో జాతీయ రహదారి నెట్‌వర్క్ 25,000 కి.మీ మేర విస్తరించబడనుంది.
వచ్చే మూడేళ్లలో 400 వందే భారత్ రైళ్లు, పీఎం గతి శక్తి కింద 100 కార్గో టెర్మినల్స్ అభివృద్ధి చేయనున్నాం.
ఎయిర్ ఇండియా యాజమాన్యం యొక్క వ్యూహాత్మక బదిలీ పూర్తయింది. ఎల్ఐసీ యొక్క పబ్లిక్ ఇష్యూ కూడా త్వరలో జరగనుంది.
మొత్తం 14 రంగాలలో పీఎల్ఐ స్కీం అద్భుతమైన స్పందన పొందింది.
మేక్ ఇన్ ఇండియా 6 మిలియన్ల కొత్త ఉద్యోగాలను సృష్టించనుంది.
పీఎం గతి శక్తి, సమగ్ర అభివృద్ధి, ఉత్పాదకత పెంపుదల మరియు పెట్టుబడి, అవకాశాలు, ఇంధన పరివర్తన, వాతావరణ మార్పు మరియు పెట్టుబడులకు ఫైనాన్సింగ్ అంశాలకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వబోతున్నాం.
గోధుమలు మరియు వరి సేకరణ కోసం 1.63 కోట్ల మంది రైతులకు రూ.2.37 లక్షల కోట్ల ప్రత్యక్ష చెల్లింపు.
రసాయన రహిత సహజ వ్యవసాయాన్ని దేశం అంతటా ప్రచారం చేయాలి.
గంగా నది వెంబడి 5 కి.మీ వెడల్పు గల కారిడార్లలో రైతుల భూములపై ప్రాథమిక దృష్టి.
నాబార్డ్ వ్యవసాయం మరియు గ్రామీణ పరిశ్రమల కోసం స్టార్టప్‌లకు ఆర్థిక సహాయం చేయడానికి మిశ్రమ మూలధనంతో నిధులను సులభతరం.
పంటల అంచనా, భూ రికార్డుల డిజిటలైజేషన్, పురుగుమందులు మరియు పోషకాల పిచికారీ కోసం కిసాన్ డ్రోన్స్.
కెన్-బెత్వా లింక్ ప్రాజెక్ట్ అమలు కోసం 1400 కోట్ల వ్యయం.
కెన్-బెత్వా లింక్ ప్రాజెక్ట్ ద్వారా 9.08 లక్షల హెక్టార్ల రైతుల భూములు సాగునీటి ప్రయోజనాలు.
ఉదయం, ఈ-శ్రమ్, ఎన్సీఎస్ మరియు ఏఎస్ఈఈ ఎం పోర్టల్‌లు ఇంటర్‌లింక్ చేయబడతాయి.
130 లక్షల ఎంఎస్ఎంఈలుకు ఎమర్జెన్సీ క్రెడిట్ లింక్డ్ గ్యారెంటీ స్కీమ్ కింద అదనపు క్రెడిట్‌ను అందించాయి.
ఎమర్జెన్సీ క్రెడిట్ లింక్డ్ గ్యారెంటీ స్కీమ్ మార్చి 2023 వరకు పొడిగింపు.
ఎమర్జెన్సీ క్రెడిట్ లింక్డ్ గ్యారెంటీ స్కీమ్ కింద గ్యారెంటీ కవర్‌ను రూ.50000 కోట్లతో మొత్తం రూ.5 లక్షల కోట్ల కవర్‌కు విస్తరణ
మైక్రో అండ్ స్మాల్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్‌కు క్రెడిట్ గ్యారెంటీ ట్రస్ట్ కింద రూ.2 లక్షల కోట్ల అదనపు క్రెడిట్‌ను అందించడం.
6000 కోట్ల రూపాయల వ్యయంతో ఎంఎస్ఎంఈ పనితీరును పెంచడం మరియు వేగవంతం చేసే కార్యక్రమం ప్రారంభం.
పీఎం ఈ-విద్య యొక్క వన్ క్లాస్-వన్ టీవీ ఛానెల్ ప్రోగ్రామ్ 200 టీవీ ఛానెల్‌లకు విస్తరణ.
క్లిష్టమైన ఆలోచనా నైపుణ్యాలు మరియు అనుకరణ అభ్యాస వాతావరణాన్ని ప్రోత్సహించడానికి వర్చువల్ ల్యాబ్‌లు మరియు స్కిల్లింగ్ ఇ-ల్యాబ్‌లు ఏర్పాటు.
డిజిటల్ ఉపాధ్యాయుల ద్వారా డెలివరీ కోసం అధిక-నాణ్యత ఇ-కంటెంట్ అభివృద్ధి.
వ్యక్తిగతీకరించిన అభ్యాస అనుభవంతో ప్రపంచ స్థాయి నాణ్యమైన సార్వత్రిక విద్య కోసం డిజిటల్ విశ్వవిద్యాలయం ఏర్పాటు.
నేషనల్ డిజిటల్ హెల్త్ ఎకోసిస్టమ్ కోసం ఒక ఓపెన్ ప్లాట్‌ఫారమ్ ఏర్పాటు.
నాణ్యమైన మానసిక ఆరోగ్య సలహాలు మరియు సంరక్షణ సేవల కోసం ‘నేషనల్ టెలి మెంటల్ హెల్త్ ప్రోగ్రామ్’ ప్రారంభం.
నిమ్హాన్స్ నోడల్ కేంద్రంగా మరియు ఇంటర్నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ-బెంగళూరు సాంకేతిక సహాయాన్ని అందించడంతో పాటు 23 టెలీ-మెంటల్ హెల్త్ సెంటర్స్ ఆఫ్ ఎక్స్‌లెన్స్ నెట్‌వర్క్ ఏర్పాటు.
మిషన్ శక్తి, మిషన్ వాత్సల్య, సక్షం అంగన్‌వాడీ మరియు పోషణ్ 2.0 ద్వారా మహిళలు మరియు పిల్లలకు సమగ్ర ప్రయోజనాలు.
రెండు లక్షల అంగన్‌వాడీలను సక్షం అంగన్‌వాడీలుగా అప్‌గ్రేడ్.
హర్ ఘర్, నల్ సే జల్ కింద 2022-23లో 3.8 కోట్ల కుటుంబాలను కవర్ చేయడానికి రూ.60,000 కోట్లు కేటాయింపు.
ప్రధానమంత్రి ఆవాస్ యోజన కింద 2022-23లో 80 లక్షల ఇళ్లను పూర్తి చేసేందుకు రూ.48,000 కోట్లు కేటాయింపు.
1.5 లక్షల పోస్టాఫీసుల్లో 100 శాతం కోర్ బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థలోకి రానున్నాయి.
షెడ్యూల్డ్ కమర్షియల్ బ్యాంకులు 75 జిల్లాల్లో 75 డిజిటల్ బ్యాంకింగ్ యూనిట్లను (డిబియు) ఏర్పాటు చేయనున్నాయి.
ఇ-పాస్‌పోర్ట్‌: ఎంబెడెడ్ చిప్ మరియు ఫ్యూచరిస్టిక్ టెక్నాలజీతో ఇ-పాస్‌పోర్ట్‌లు అందుబాటులోకి రానున్నాయి.
5జీ : ప్రొడక్షన్ లింక్డ్ ఇన్సెంటివ్ స్కీమ్‌లో భాగంగా 5జీ కోసం బలమైన పర్యావరణ వ్యవస్థను నిర్మించడానికి డిజైన్-లీడ్ మ్యానుఫ్యాక్చరింగ్ కోసం స్కీమ్ ప్రారంభం.
2022-23లో దేశీయ పరిశ్రమ కోసం 68%, 2021-22లో 58% శాతం మూలధన సేకరణ బడ్జెట్‌ను కేటాయించారు.
డిఫెన్స్ ఆర్ అండ్ డీ బడ్జెట్‌లో 25% కేటాయించబడి పరిశ్రమ, స్టార్టప్‌లు మరియు విద్యాసంస్థల కోసం తెరవబడుతుంది.
2030 నాటికి 280 GW వ్యవస్థాపించిన సోలార్ పవర్ లక్ష్యాన్ని చేరుకోవడానికి అధిక సామర్థ్యం గల సోలార్ మాడ్యూల్స్ తయారీకి ఉత్పత్తి లింక్డ్ ఇన్సెంటివ్ కోసం రూ.19,500 కోట్లు అదనపు కేటాయింపు.
2021-22 బడ్జెట్ అంచనాలు: రూ. 34.83 లక్షల కోట్లు.
సవరించిన అంచనాలు 2021-22: రూ.37.70 లక్షల కోట్లు.
2022-23లో మొత్తం వ్యయం రూ. 39.45 లక్షల కోట్లు.
2022-23లో రుణాలు కాకుండా మొత్తం రసీదులు రూ.22.84 లక్షల కోట్లు.
ప్రస్తుత సంవత్సరంలో ద్రవ్య లోటు: జిడిపిలో 6.9%.
2022-23లో ద్రవ్య లోటు జిడిపిలో 6.4%గా అంచనా.
ఆదాయపన్నులపై ఎలాంటి మినహాయింపులు లేవు.
సంబంధిత అసెస్‌మెంట్ సంవత్సరం ముగిసిన రెండు సంవత్సరాలలోపు టాక్స్ దాఖలు చేసే అవకాశం.
అదనపు పన్ను చెల్లింపుపై నవీకరించబడిన రిటర్న్‌ను ఫైల్ చేయడానికి నిబంధన.
వర్చువల్ డిజిటల్ ఆస్తుల కోసం నిర్దిష్ట పన్ను విధానం, ఏదైనా వర్చువల్ డిజిటల్ ఆస్తిని బదిలీ చేయడం ద్వారా వచ్చే ఏదైనా ఆదాయంపై 30 శాతం చొప్పున పన్ను విధించబడుతుంది.